Signaalzoeker van de Jonge Onderzoekers voor een jonge onderzoeker

Op de Open Dag van de Jonge Onderzoekers zagen zoon Kars Jan en ik een leuke vinding: een soort radio-ontvanger-met-koptelefoontje dat allerlei elektromagnetische straling hoorbaar maakt. Die wilden we zelf ook wel maken! Snel een foto gemaakt. De schakeling van de Jonge Onderzoekers was heel klassiek opgebouwd op een plaatje hout, waarbij de onderdelen op punaises waren vastgesoldeerd. Zonder twijfel was er eerst een schakeling op papier ontworpen, waarbij de punaises op de verbindingspunten van de papieren schakeling waren geplaatst en de onderdelen één voor één netjes op de plaats gemonteerd.

Opgebouwde schakeling van de elektromagnetische ‘microfoon’

De mannen van de Jonge Onderzoekers hadden niet een schema voorhanden en vonden het wel een leuk idee om me uit te dagen er zelf een schema van te tekenen. U vraagt, wij draaien. Nadat ze me met een papiertje en pen de schakeling zagen ontwarren begrepen ze wel dat ik dit niet voor het eerst deed en ze waren daarna uiterst behulpzaam om zeker te weten dat ik alle onderdelen van verbindingen op het schema had meegenomen. Dank hiervoor!

Schakeling getekend aan de hand van de opgebouwde schakeling van de Jonge Onderzoekers

Typisch het soort schakeling dat je als eerstejaars elektronicus voor je kiezen krijgt en ik was zelf dan ook niet onder de indruk. Voor Kars Jan ging er echter letterlijk een nieuwe wereld open en om hem een pleziertje te doen heb ik de getekende schakeling opgebouwd en in een doosje gemonteerd. De antenne is een stukje montagedraad van ongeveer 30 centimeter en de hoofdtelefoon wordt met een 3,5mm stereo chassisdeel verbonden met het circuit. Een kleine drukschakelaar zorgt ervoor dat het apparaatje niet de hele dag aan blijft staan, na gebruik.

Onze eigen schakeling, iets moderner opgebouwd op een stukje gaatjesprint

Het hele circuit is eigenlijk niets meer dan een uit drie transistoren bestaande versterkerschakeling, die de door de draadantenne opgevangen en de germanium-dioden gediscrimineerde radiosignalen geschikt maakt voor audio-weergave. De stroomopname is minimaal en de hele schakeling kost nog geen 10 euro, inclusief een lowbudget hoofdtelefoon, een geschikt doosje en een stukje gaatjesprint. Het uittekenen van de schakeling, bouwen en afmonteren was een fluitje van een cent, een briljante investering voor zo’n leuk stukje speelgoed.

De oorspronkelijke bron van de schakeling is mogelijk Veron, die een sterk gelijkend ontwerp op haar website heeft staan. Ook Elektuur heeft in elk geval twee varianten gepubliceerd.