Wij komen met regelmaat op Texel, het eerste en grootste van de Nederlandse waddeneilanden. Onze kinderen kennen het ‘TVTAS’ ezelsbruggetje. Maar wist je dat die sinds een tijdje niet meer klopt, dat het eigenlijk ‘NTVTAS’ zou moeten zijn? En welke eilanden komen er na Schiermonnikoog? En hoe heten die zandplaten die tussen de eilanden verstopt liggen? Vandaag maar eens een onderzoekje gedaan. Er zijn meer dan 50 waddeneilanden waar meer dan 80 duizend mensen wonen!

“Waddeneilanden,” zegt Wikipedia, “liggen in de Noordzee, ten noorden van Nederland en Duitsland en ten westen van Denemarken. Tussen de eilanden en het vasteland ligt de Waddenzee. Het grootste eiland is het Nederlandse Texel, gevolgd door het Deense Rømø en het Duitse Sylt. Sylt heeft met ongeveer 21.000 inwoners de grootste bevolking van alle eilanden.” Huh? Maar de Waddenzee lag toch zo’n beetje tussen Den Helder en Termunterzijl? Nee dus: “de Waddenzee (Fries: Waadsee, Duits: Wattenmeer, Deens: Vadehavet) is de binnenzee tussen de Waddeneilanden en de Noordzee aan de ene kant, en aan de andere kant het vasteland van Nederland, Duitsland en Denemarken.”

Er wordt onderscheid gemaakt tussen eilanden en zandplaten. Eilanden staan (bij gemiddeld hoog water) voor tenminste 1,6 km² boven water. Wikipedia: “Als de platen droogliggen kan er zich zand afzetten, waardoor ze steeds hoger worden. Sommige platen kunnen zo groeien dat ze alleen nog bij springvloed onder komen te staan of bij extreem hoogwater. Zo kunnen ze uitgroeien tot kleine eilanden.”

Door de wind en de zee is er een hoop beweging in de Waddenzee. Zandplaten groeien, verkleinen en verplaatsen, eilanden ontstaan en verdwijnen. Het meest recente nieuwe eiland is het Duitse Kachelotplate, dat in 2003 ontstond. Gaswinning lijkt daar overigens geen rol bij te spelen.

In de tabel hieronder heb ik alle eilanden en zandplaten in de Waddenzee opgenomen. Veel eilanden zijn gewoon wat je zou verwachten: een stuk land in zee, huizen erop, strand en toegankelijk per veerboot. Maar er zijn er, die met een dijk toegankelijk zijn. Of waar héél weinig mensen wonen. Of slechts ééntje.

In de stad Groningen hebben fietsers sinds enkele jaren op diverse kruispunten met verkeerslichten gelijk groen. Dit zorgt voor een merkbaar snellere verkeersdoorstroming en de wachttijd voor fietsers (en hiermee het overige verkeer) wordt sterk verkort omdat fietsers niet meer op elkaar hoeven wachten. Het directe gevolg van ‘gelijk groen’ is echter ook dat de normale voorrangsregels op dat moment weinig betekenis meer hebben. Volgens de gemeente Groningen is ‘gelijk groen’ vooral “een verkeersveilige oplossing”. Maar ik denk dat ‘gelijk groen’ ook een mentaliteitsverandering van fietsers in de Stad tot gevolg heeft, waarin fietsers ook in andere situaties op zoek gaan naar een voor hen veilige en snelle manier om door het verkeer te laveren. Op termijn zou ‘gelijk groen’ wel eens een veel mindere verkeersveilige oplossing kunnen zijn in alle andere verkeerssituaties dan op kruispunten met verkeerslichten. Ik zeg hier ‘op termijn’, maar bedoel daar eigenlijk nu al mee.

Enkele jaren terug fietste ik met een collega voor het eerst over het kruispunt Europaweg-Griffeweg. Toen de verkeerslichten op groen sprongen zei mijn collega: “geen oogcontact maken met de fietsers die van rechts komen en hard doorfietsen.” En op die manier zag ik vanuit mijn ooghoeken diverse fietsers van rechts op het laatste moment in de remmen hangen om een botsing met ons te vermijden. En eenmaal zelf in zo’n situatie gezeten herken je het gedrag bij andere fietsers meteen: elke keer als ik het kruispunt Hereweg-Zuiderpark passeer zie ik hele hordes fietsers pogen om zonder enig oogcontact zo snel mogelijk de kruising nemen. Meestal direct succesvol, soms met wat verbale ondersteuning zoals “ik heb voorrang hoor”. En in de binnenstad zelf zie je veelvuldig dezelfde truuk, ook al zijn daar de verkeerstekens wél eenduidig. Op de kruising Radesingel-Trompstraat bijvoorbeeld hebben fietsers die van de Trompstraat vanaf de Trompbrug komen haaietanden op de weg en moeten dus wachten op het verkeer op de Radesingel. Maar ik heb nog nooit een fietser voorrang zien geven: geen enkele fietser zal een andere fietser ook wanneer de verkeersregels opperduidelijk zijn onvoorwaardelijk voorrang verlenen. Auto’s is anders: daar werkt de ‘recht voor je kijken’ aanpak veel minder goed bij.

Ik ben er al jaren van overtuigd dat fietsers in Stad steeds meer een verkeersgroep wordt die het onderling niet zo nauw met de verkeersregels neemt. Nee, sterker, de verkeersregels altijd zo uitlegt dat er zo weinig mogelijk gestopt hoeft te worden. Ik denk dat ‘gelijk groen’ een handje helpt om de mentaliteit van fietsers te verharden. En ik denk dat we in een fase zitten waarin fietsers ook andere weggebruikers ‘opvoeden’ om hen de ruimte te geven.